Elbette siyasette tatlı küçük çekişmeler ve provokasyonlar var. Ama bazen sosyal medyada gördüğümüz durum bu. dezenformasyon örnekleri de neden olabilir. dezenformasyon; tam anlamıyla bilgi bozulmasıÖzellikle siyaset söz konusu olduğunda sıklıkla başvurulan bir yöntemdir.
Bu tür bilgi kirliliğine yatkın gündemlerde gördüğümüz her şeyi filtrelemek elbette oldukça problemli. Çünkü herkesin interneti var ve Herkes her gördüğünü paylaşabilir.İnternette gördüğümüz bilgilerin doğruluğunu teyit etmek ve doğruluğunu öğrenmek için tekrar interneti kullanmak yeterlidir. Birkaç yanlış bilgiDüzelterek başlayalım.
Birinci tip cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, oy verme işlemi yeni tamamlanırken bile yanlış bilgilerle karşılaştık. Tezlere göre seçime yüzde 93,6 gibi rekor bir katılım sağlandı.
Oy verirken ya da sandıkta görevimizi yaparken seçime katılımın oldukça yüksek olduğunu hepimiz gördük. olay anında rekor katılımı talep etmekhiçbirimiz şaşırmadık.
Ancak YSK Başkanı Ahmet Yener yaptığı açıklamada, Yerli katılım oranının %88,92’siyabancı katılım oranının %52,69 olduğunu açıkladı.
Geçtiğimiz günlerde birçok kesik kimliğin çöpe atıldığını gördük ve bu durum akıllarda soru işaretleri bıraktı.
Kimliklerin kimler tarafından, neden çöpe atıldığı bilinmezken, bu kimlikler sosyal medyada yayınlandı. “sahte oy”tezlerine bile sebep olmuştur.
Teyit.org, yaptığı araştırma sonucunda; eczane çalışanının onu çöpe attığını ve bunların eczanede müşteriler tarafından unutulan kimlikler olduğunu ortaya çıkardı. Çünkü kimliklerin çoğu eski, bu da bir yerlerde unutulmuş olma ihtimalini güçlendiriyor.
Gördüğünüz bilgilerin doğruluğundan emin olmak için yapmanız gereken ilk şey ‘kaynağa’ gitmektir.
‘Doğru’ olarak gördüğünüz bir görseli veya bilgiyi kabul etmeden önce; Biraz internet araması yapmak faydalı olacaktır. Hele ki gördüğünüz bir görüntü ise; google aracılığıyla “Görsel Arama” düğmesikullanarak kaynağa gidebilirsiniz.
Yukarıda bahsettiğimiz kesim kimlikleri gibi haberlerde görsel arama yeterli olmayacaktır. Çünkü kaynağın kendisi olmasına rağmen; Kimlikleri çöpe atan eczacının bu durumdan haberi bile yoktur. Bu nedenle bu gibi durumlarda biraz daha sabırlı olunuz ve resmi duyuruları bekliyorumoldukça değerli
Başka bir teze göre, milletvekillerine verilen oylarla cumhurbaşkanı adaylarına verilen oylar uyuşmuyor; eksik veya çok fazlaydı.
Sosyal medyada ortaya atılan iddiaya göre; İzmir, İstanbul gibi şehirlerde milletvekillerine verilen oylar cumhurbaşkanlığı oylarından 100-200 bin fazlaydı. Bu tartışmanın nedeni, yurt dışından kullanılan oyların dağılımından kaynaklanıyordu. Yani kullanılan oy sayısı aynıydı, sadece bazı grafiklerde. Yurt dışında kullanılan oylar da listelerde yer aldı.
Bilgilerin doğruluğunu sağlamak için ‘sevdiğiniz’ haber kaynaklarının değil; Tarafsızlığından emin olduğunuz kaynakları takip edebilirsiniz.
Medyada genellikle bire bir cümlelerle yalan veya yanlış bilgi verilmektedir. Örneğin; katılım oranı %93,6 olarak yayıldığında Hemen hemen tüm yerel medya bu haberi tek bir cümleyle sundu. Ancak bu bilgiyi kimin, ne zaman ifşa ettiğine dair bilgiye haberde yer verilmedi.
Bir haberde eksik bilgi gördüyseniz veya haberi okuduktan sonra kafanızda sorular oluşmaya başladıysa haberin doğruluğundan şüphe duyabilirsiniz.
5N1K kuralını hepimiz biliyoruz ama bilmeyenler için tekrar hatırlatalım: Nile, NNeresi, Nzaman, Niçin, Norijinal ve K Ben. Bunlar bir haberin cevaplaması gereken temel sorulardır. Gördüğünüz haberler bu soruların çoğuna cevap vermiyorsa; Şüpheci olmakta haklı olabilirsiniz.
Elbette bazı durumlarda haber kesin olmayabilir ve 5N1K’daki bazı sorular eksik olabilir. Ama böyle bir durumda farklı kaynakları kontrol etmek,Farklı bilgilere erişmenize yardımcı olabilir.
Sabırlı olmak da iyidir.
Hepimiz seçimlerle ilgili gelişmeleri her zaman takip ediyoruz ve gördüğümüz her yeni bilgiyi arkadaşlarımız ve ailemizle paylaşıyoruz. Yani aslında bilgi yayıyoruz . Ancak doğruluğundan emin olmadığımız bir bilginin yayılması çok daha büyük sonuçlar doğurabilir.
Yalan haber anında şok etkisi yaratarak arkadaşlarınızla paylaşmanıza neden olur.
İnsanlar tepki gösterdikleri veya vermek istedikleri haberleri paylaşmaya daha yatkındır. Bunu kısa bir örnekle açıklayalım.
İnternette “Bugün İngiltere’de hava çok güzel!” Diyelim. yazılı bir yazı gördünüz; Bu bilgiyi arkadaşlarınıza gönderir misiniz? Çoğumuz muhtemelen bu bilgiyi atlar ve kaydırmaya devam ederiz. Ancak “Bütün ülkelere pasaportsuz girilecek” diye bir yazı görsek arkadaşlarımıza göndermeyi bırakalım; Sokağa çıkıp bağırmak isteriz. Sosyal medyada saçma sapan haberler aynen böyle yayılıyor; sevincimizi, öfkemizi, nefretimizi veya şaşkınlığımızı diğer insanlara yansıtma isteğimiz. Başka bir deyişle; anlık duygularla hareket etmek, Hiç düşünmeden “Paylaş” butonuna bastığınız için.
Unutmayın ki ülkemizde bir dezenformasyon kanunu vardır ve bu kanuna göre internet üzerinden yanlış/yanıltıcı bilgi yaymak bir hatadır. Bu nedenle herhangi bir rastgele paylaşım yapmadan veya bir bilginin doğruluğundan emin olmadan önce iki kez düşünün. Bilginin kaynağını bulmaya çalışın, 5W1K muadillerini arayın, sizi çok şaşırtan bilgilerden şüphelenin, resmi kaynakları takip edin ve hep birlikte biraz daha sakinleşelim. 🙂
Ayrıca internette gördüğünüz saçmalıkları bu içerikten nasıl ayırt edebileceğinize dair bilgiler de bulabilirsiniz:
